شباهت و تفاوت شقاق و بواسیر یا هموروئید برای تشخیص و درمان مناسب

به منظور بررسی تفاوت شقاق و بواسیر لازم است به بررسی این بیماری ها بپردازیم تا با ماهیت این آنها آشنا شوید.

بیماری بواسیر با نام هموروئید نیز شناخته میشود. منظور از این بیماری اتساع و گشاد شدن عروق مقعدی است. این عارضه در اثر وارد آمدن فشار بیش از اندازه به مقعد ایجاد می شود و همراه با نشانه هایی از جمله درد، سوزش، خارش، خونریزی است و در مراحل پیشرفته تر با زائده های گوشتی بیرون زده از مقعد نمایان می شود.

بیماری شقاق یا همان ترک مقعدی به ایجاد زخمی عمیق و طولی در دیواره مقعدی گفته می شود. این زخم به علت قرار گرفتن در ناحیه ای حساس معمولاً ملتهب و خارش دار است. شقاق نیز بر اثر وارد آمدن فشار زیاد به مقعد ایجاد می شود و علائمی مانند درد، سوزش، خارش، خونریزی و … را ایجاد می کند. حال که با ماهیت این بیماری ها آشنا شدید به بررسی تفاوت شقاق و بواسیر می پردازیم :

تفاوت شقاق و بواسیر

از مهمترین تفاوت های شقاق و بواسیر می توانیم به این موارد اشاره کنیم :

• نحوه درد : درد ناشی از بواسیر مداوم بوده و فرد در تمام طول روز این درد را احساس می کند. در صورتی که درد ناشی از شقاق مقطعی ولی تیر کشنده است. این درد معمولاً هنگام اجابت مزاج و پس از آن احساس شده و همین امر موجب می شود، فرد از رفتن به دستشویی را به تاخیر اندازد.
• تفاوت در نشانه های ظاهری : همان طور که در عکس بواسیر مشخص است موجب بیرون زدن بافت های گوشتی زائد از مقعد می شود در حالی که شقاق یا فیشر موجب بروز زخمی طولی در دیواره مقعدی می گردد.
• درمان : اغلب موارد شقاق و بواسیر با استفاده از درمان های خانگی قابل رفع است اما درمان بواسیر با روش‌های خانگی قطعی نبوده. در مقابل شقاق به جز مواردی محدود با درمان های خانگی و رعایت برخی نکات قابل رفع است.

شباهت  شقاق و بواسیر

تا به حال در رابطه با تفاوت شقاق و بواسیر توضیح دادیم اما خوب است بدانید این دو بیماری بی شباهت به یکدیگر نبوده و علائم و علت هایی مشترکی دارند که موجب شده تشخیص هر دو آنها از یکدیگر برای بیماران به سختی انجام شود. برخی از مهمترین شباهت های این دو بیمار به این شرح است:

• در درجه اول خوب است بدانید هر دوی این بیماری ها در دسته بیماری‌های مقعدی قرار دارند.
• مهمترین علت هر دوی این عارضه وارد آمدن فشار به مقعد در اثر عوامل مختلف است و مهمترین آن یبوست می باشد.
• این بیماری ها علائم مشترکی از جمله درد، خارش، خونریزی، التهاب و سوزش را ایجاد می کنند.

با وجود همه این نکات در صورت که به مبتلا شدن هریک از این بیماریها شک دارید، به نشانه ها و علائم و اکتفا نکنید و به منظور بررسی های بیشتر با پزشک متخصص مشورت کنید. حتی اگر قصد انجام درمان های خانگی برای برطرف کردن این بیماری ها را دارید قبل از انجام هر اقدام با پزشک مشورت کنید. در مواردی انجام درمان های خانگی و سر خود نه تنها به بهبود شرایط کمک نکرده بلکه در تشدید آن نقش دارد.

انواع فیبر غذایی

رژیم مواد غذایی پر فیبر برای پیشگیری و درمان بیماری بواسیر و شقاق

فیبر غذایی یکی از مواد مغذی، مورد نیاز بدن است زیرا که مصرف آن فواید مختلفی از جمله سلامت گوارش، حفظ سلامت قلب، کنترل قند خون، افزایش طول، کاهش حساسیت به خوراکی ها و … را برای بدن به همراه دارد. همچنین یکی از مهمترین فایده این خوراکی پیشگیری از بیمار های رایج مقعدی مثل بواسیر و شقاق است.

فیبر غذایی چیست؟

فیبر غذایی نوعی کربوهیدرات بر پایه گیاهی است. این ماده مغذی بر خلاف سایر کربوهیدرات ها در بدن قابل هضم و جذب نیست و در دستگاه گوارش تجمع می کند. اما با این حال وجود آن به شدت برای تنظیم عملکرد دستگاه گوارش ضروری است. فیبر فواید و تاثیرات جدی برای بدن به همراه دارد و مصرف آن برای همه افراد در تمام گروه های سنی توصیه می شود. از فواید فیبر برای بدن می توانیم به تنظیم فعالیت روده، کاهش وزن، تنظیم قند خون، کنترل کلسترول، کاهش خطر سرطان و … اشاره کنیم.

انواع فیبرها

فیبر به دو دسته زیر تقسیم می شود :

• محلول : این فیبر در آب حل شده و شامل پکتین، صمغ، و موسیلاژ است. این فیبر قابلیت تبدیل به ژل را داشته و به عنوان قوام دهنده عمل می نماید. فیبر محلول با کاهش گلوکز خون و کلسترول کمک می نماید.
• نامحلول : این نوع از فیبر خاصیت هیگروسکوپیک قوی داشته و می تواند مقدار زیادی آب را به خود جذب نماید، از همین روی سرعت عبور مواد از دستگاه گوارش را افزایش خواهد داد. این فیبر حجم مدفوع را افزایش داده و در جلوگیری از یبوست موثر است.

آشنایی با مواد غذایی حاوی فیبر

برخی از مهمترین مواد غذایی حاوی فیبر عبارتند از :-

• آووکادو (10.5 گرم فیبر در هر فنجان)
• گلابی آسیای (5/5 گرم فیبر)
• خانواده‌ی بری‌ها مثل توت‌فرنگی، تمشک، بلوبری و…( در حدود 7 گرم فیبر)
• نارگیل (7 گرم در هر فنجان)
• انجیر (14.6 گرم فیبر محلول و نامحلول)
• کنگر فرنگی (10 گرم فیبر)
• نخود فرنگی (8.6 گرم فیبر در هر فنجان)
• کلم بروکسل (5 گرم)
• شلغم (5 گرم فیبر)
• انواع حبوبات و …..(هر فنجان در حدود 15 گرم)

مقدار مورد نیاز بدن به فیبر

بر طبق اظهارات انجمن قلب آمریکا میزان فیبر در رژیم 2000 کالری در حدود 25 گرم است. البته نیاز روزانه به این ماده مغذی به عواملی مانند سن و جنسیت بستگی دارد. به طور مثال نیاز روزانه زنان زیر 50 سال به فیبر در حدود 21 تا 25 گرم و مردان زیر 50 سال 30 تا 38 گرم است. همچنین کودکان در سنین بین 1 تا 18 سال به 14 تا 31 گرم فیبر در روز نیاز دارند.

فواید فیبر برای پیشگیری و درمان بیماری های بواسیر(هموروئید) و شقاق

یکی از مهمترین اثرات مصرف فیبر بر روی بدن حفظ سلامت دستگاه گوارش و جلوگیری از یبوست است، از آنجایی که فیبر در داخل دستگاه گوارش قابلیت هضم و جذب ندارد، در روده تجمع کرده و مقدار زیادی آب به خود جذب می کند  پس مصرف آن می تواند حجم مدفوع را افزایش دهد، در نتیجه عبور مدفوع حجیم تر و البته نرم تر از دستگاه گوارش مانع آسیب به آن می شود. مهمترین علت بروز بیماری های مقعدی نظیر بواسیر و شقاق ابتلا به یبوست مزمن است زیرا عبور مدفوع سفت می تواند موجب آسیب به انتهای دستگاه گوارش شود. در نتیجه با مصرف کافی فیبر می توان یبوست را کنترل و از بواسیر (هموروئید) و شقاق پیشگیری نمود.

چگونگی بهداشت مقعد

 

مقعد یا نشیمنگاه بخشی مهمی از بدن هر فرد به شمار می رود. مقعد در انتهای دستگاه گوارش واقع شده است، و بخشی است که به بیرون از بدن راه دارد. مهمترین وظیفه مقعد دفع مدفوع و ضایعات از بدن است. از همین روی مقعد مملو از آلودگی بوده و رعایت بهداشت آن امری ضروری محسوب می شود زیرا در غیر این صورت احتمال بروز انواع بیماری هم برای مردان و هم برای زنان وجود دارد. اما از آنجایی که در زنان دریچه مقعد به واژن نزدیک تر است،  احتمالآلودگی و بیماری افزایش می یابد.

ساختار و عملکرد مقعد

مقعد انتهایی ترین بخش لوله گوارش است و بعد از کولون سیگموئید و رکتوم قرار دارد. رکتوم قسمت بالاتر از مقعد است و معمولاً خالی از مدفوع است. در واقع مدفوع در بخش دیگری به کولون نزولی (کولون سیگموئید) ذخیره شده و پس از پر شدن این قسمت مدفوع وارد رکتوم می شود که همزمان با این اتفاق فرد احساس میل به اجابت مزاج خواهد داشت. پر از پر شدن رکتوم، مدفوع به دریچه غیر ارادی مقعد فشار وارد کردن تا باز شود، در این حین مدفوع واردکانال مقعد شده و فرد احساس فشار زیادی خواهد داشت. پس از این مرحله دریچه ارادی مقعد با اجازه فرد باز شده و مدفوع از بدن خارج می شود.

مراحل بهداشت مقعد

همان طور که ذکر کردیم بهداشت مقعد امری ضروری محسوب می شود، زیرا در غیر این صورت احتمال بروز انواع آلودگی و بیماری ها وجود دارد. با این حال بسیاری از افراد هستند که به این موضوع اهمیت نمی دهند. و دچار علائمی مانند سوزش و خارش می شوند.

برای رعایت بهداشت مقعد لازم است، بعد از هر بار اجابت مزاج ناحیه مورد نظر را با آب و صابون بشویید و پاکیزه نگاه دارید تا مانع انتقال عفونت شوید. رعایت بهداشت مقعد ممکن است با شستشوی مقعد بعد از هر اجابت مزاج صورت گیرد و یا روش های دیگری برای پاکیزه نگه داشتن مقعد استفاده شود، در هر حال لازم است از پاک شدن کامل مدفوع اطمینان حاصل نمایید. برای رفع و پاکیزگی مقعد نکات زیر را به یاد داشته باشید :

• تمیز کردن و شستشو باید از جلو به سمت عقب صورت گیرد، این کار به زنان کمک می کند، تا از نفوذ آلودگی های مقعد به واژن جلوگیری نمایند.
• اگر از دستمال برای تمیز کردن مقعد خود استفاده می کنید، دستمال های نرم و یا ترجیحاً از دستمال های مرطوب استفاده نمایید. زیرا که دستمال های زیر موجب فرسایش و آسیب به مقعد خواهند شد.
• بهتر است برای شستشو و بهداشت مقعد از محصولات بهداشتی فاقد عطر و اسانس استفاده نمایید.
• شیو و اصلاح موهای زائد مقعد در پاکیزه نگه داشتن این ناحیه موثر است.
• برای خشک کردن خود با آرامش رفتار کرده تا از آسیب به مقعد جلوگیری شود.
• قبل از اقدام به شستشو درجه حرارت آب را تنظیم نمایید. آب داغ می تواند موجب سوزش پوست شود.
• از افراط در شستشوی مقعد بپرهیزید، زیرا که این امر می تواند خود باعث التهاب شده و مشکل را شدت بخشد.

نکاتی دیگری که در سلامت مقعد موثر هستند به این شرح است:

• از رابطه جنسی مقعدی بپرهیزید.
• لباس زیر خود را حداقل یک مرتبه در روز تعویض کنید.
• از پوشیدن لباس های تنگ به خصوص با الیاف غیر طبیعی بپرهیزید.
• از نشستن بر روی سطوح سخت، سرد و .. به خصوص به مدت طولانی اجتناب نمایید.

بیماری های مرتبط با بهداشت مقعد

در صورت عدم رعایت بهداشت مقعد ممکن است بیماری های مختلفی برای این بخش از بدن ایجاد شود. مهمترین این عارضه ها عبارتند از :

• بواسیر
• شقاق
• سوزش و خارش مقعد
• بیماری های انگلی و عفونی
• اسهال

تشخیص بیماری شقاق

شقاق مقعدی یک شکاف یا ترک باریک در پوست دیواره ی مقعد و مخاط اطراف آن است که در نیمه ی تحتانی مقعد رخ می دهد. از آنجایی که در این قسمت تمرکز گیرنده های عصبی بسیار بالاست در صورت بروز هر نوع از هم گسیختگی بافتی و آسیب می تواند درد بسیار زیادی به وجود بیاید که گاهی خارج از تحمل فرد است.

این عارضه در بیشتر مواقع با درد و خونریزی همراه است و به همین علت بیماران آن را با بیماری بواسیر اشتباه می گیرند در حالی که علائم و علت ایجاد این بیماری با بیماری بواسیر کاملا متفاوت است.

در این مقاله با ما همراه باشید تا این بیماری را بهتر و بیشتر بشناسید.

دلایل ایجاد شقاق یا فیشر مقعدی

دلایل زیادی در ایجاد شقاق مقعدی دخیل هستند و وجه اشتراک تمامی آنها ایجاد ضربه و فشار بیش از اندازه در ناحیه ی مقعد است.یبوست یکی از مهم ترین دلایل ایجاد این عارضه است.خروج مدفوع سخت و سفت می تواند دیواره ها و پوست ناحیه ی مقعد را به هنگام اجابت مزاج به شدت خراش دهد و دچار آسیب های متعددی کند.

در یک نگاه کلی انواع بیماری های مقعدی از جمله فیشر ارتباط معناداری با نوع تغذیه و سبک زندگی افراد دارند و از آن تبعیت می کنند.

از مهم ترین دلایل ایجاد فیشر مقعدی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• یبوست
• اسهال مزمن
• عادت به تمیز کردن مقعد با دستمال زبر و خشن
• رابطه ی جنسی مقعدی
• تنگی بیش از حد عضلات دریچه ی مقعد
• سرطان راست روده
• کرون روده
• بارداری
• زایمان سخت
• خاراندن بیش از حد مقعد در مواقع ابتلا به انگل ها و بیماری های پوستی

علائم شقاق یا فیشر مقعدی چیست؟

شقاق مقعدی نشانه های بارز و مشخصی دارد و به راحتی می توان به وجود آن پی برد. فقط ذکر یک نکته ی اساسی در این میان مهم و ضروری به نظر می رسد و آن این است که برخی از علائم و نشانه های این بیماری مانند خونریزی با علائم و نشانه های برخی بیماری های گوارشی خطرناک از جمله سرطان روده مشابه است از این رو در صورت مشاهده ی هر گونه علامتی مشابه با علائم زیر بهتر است که برای بررسی دقیق تر به پزشک متخصص شقاق مراجعه کنید.

از مهم ترین علائم شقاق مقعدی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس درد در ناحیه ی مقعد به صورت متناوب و مستمر
• شروع درد که به هنگام دفع مدفوع آغاز می شود و پس از آن افزایش می یابد.
• خونریزی از ناحیه ی مقعد
• وجود یک زائده ی کوچک یا نشانه بر روی پوست اطراف مقعد
• سوزش و خارش ناحیه ی مقعد
• وجود ترک یا شکاف قابل مشاهده در اطراف ناحیه ی مقعد
• سرخی مقعد
• خروج ترشحات چرک آلود از ناحیه ی ترک
• تب که ناشی از عفونت است.
• تورم و التهاب در ناحیه ی مقعد

معاینه و تشخیص بیماری شقاق مقعدی

می دانیم معاینه ی مقعد برای هیچ کسی خوشایند نیست ولی شما باید به این نکته توجه داشته باشید که هر چه درمان بیماری خود را سریع تر آغاز نمایید پروسه ی زمانی کوتاه تری برای درمان آن نیاز است و با عوارض کمتری روبرو خواهید شد.

پزشک امین شماست و حافظ اسرار شما پس به او اعتماد کنید. برای معاینه و تشخیص به آرامی دراز می کشید و دکتر متخصص شقاق شما را به طور کامل به وسیله ی نور و دستکش معاینه می کند و درباره ی سوابق بیماری های قبلی تان و موارد دیگر سوالاتی از شما می نماید. همکاری شما با پزشک و دادن پاسخ های صادقانه به این سوالات می تواند کمک شایانی در تشخیص اینکه شما به کدام یک از انواع شقاق دچار شده اید باشد.

در برخی موارد خاص اگر پزشک با انجام معاینات ظاهری به قطعیت لازم درباره ی بیماری نرسید با توجه به نشانه ها و شرایط موجود از یکی از موارد زیر برای بررسی و تشخیص دقیق تر کمک می گیرد.

• آنوسکوپی مقعد که به وسیله ی لوله ای باریک و کوتاه تمامی نقاط مقعد و راست روده را بررسی می نمایند.
• سیگموئیدوسکوپی که به وسیله ی لوله ای باریک تمامی قسمت های انتهایی روده ی بزرگ را بررسی می کنند.
• کولونوسکوپی که به وسیله ی روده ای باریک و انعطاف پذیر تمامی قسمت های روده ی بزرگ را بررسی می نمایند.
• بیوپسی مقعد که قسمتی کوچک از بافت ناحیه ی مقعدی به منظور بررسی های آزمایشگاهی برداشته می شود.

در نهایت با بررسی دقیق نتایج حاصل از انجام معاینات بالینی پزشک به وجود فیشر یا شقاق مقعدی و نوع  آن پی می برد و درمان مناسب را آغاز می نماید.

منبع:

علائم شقاق یا فیشر مقعدی چیست؟ معاینه و تشخیص بیماری شقاق

بررسی درمان شقاق با روش دیلاتاسیون یا اتساع دریچه مقعد

از قدیمی‌ترین روش‌های درمان شقاق مقعد می‌توان به روش اتساع دریچه مقعد یا دیلاتاسیون اشاره کرد. این روش درمانی به علت همراه بودن با عوارض بسیاری برای بیمار امروزه منسوخ شده‌است.

اتساع همراه با عوارض بسیاری برای بیمار است. این روش در مطب پزشک انجام می‌گیرد و همانگونه که از نام آن نیز پیدا است؛ به معنی ایجاد کشش یا اتساع در دریچه عضلانی مقعد است که به منظور درمان ناهنجاری ناشی از فیشر یا بهبود این بیماری صورت می‌گیرد. این روش فشار وارده به دریچه مقعد را کاهش داده و عضلات آن را شل می کند.

روش اتساع دریچه مقعد از اولین روش های اختراع شده برای درمان بیماری شقاق بوده‌ و عوارض بسیاری دارد اما اگر به دقت صورت گیرد، درد ناشی از فیشر را به شدت کاهش می‌دهد.

لازم است قبل از انجام این روش از نحوه انجام خطرات احتمالی آن به طور کامل آگاهی یابید.

نحوه‌ی انجام درمان شقاق با روش دیلاتاسیون یا اتساع دریچه مقعد

قبل از انجام این روش به بیمار بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی تزریق می‌شود.

برای انجام عمل دیلاتاسیون پزشک با فشار دست و ایجاد کشش اقدام به باز کردن دریچه مقعد می‌نماید.

این روش که به منظور کاهش فشار وارده بر روی عضله مقعد انجام می گیرد موجب می‌شود دریچه مقعد بیشتر از حد طبیعی خود باز شود که این امر در بهبود فیشر موثر است. پزشک برای تسریع در انجام این عمل از مواد لغزنده و روان کننده استفاده کرده و سپس با ماساژ دیواره مقعد به روش صحیح و همراه با حرکات دورانی و فشار به بیرون باعث می‌شود، دریچه مقعد باز شود.

در انجام این روش میزان فشار وارده از طریق دست اهمیت بسیاری دارد زیرا که اگر این حرکات به درستی صورت نگیرد می تواند باعث آسیب به فیبر های عضلانی شود. در نهایت در جهت جلوگیری از لخته شدن خون در ناحیه ماساژ داده شده، اسفنجی کوچک در مقعد قرار داده می‌شود. به افرادی که این عمل را انجام داده‌اند، توصیه می‌شود تا 6 ماه پس از انجام عمل به طور متناوب از گشاد کننده دریچه مقعد استفاده نماید. این روش همچنین موجب می‌شود, عمل دفع به راحتی و سریع تر صورت گیرد زیرا که دریچه مقعد بیشتر از حد نیاز گشاد شده است.

خطرات و عوارض درمان شقاق با روش دیلاتاسیون

در حالت معمول اغلب روش های جراحی برای درمان سیستم گوارشی همراه با عوارض جدی و خطرات بسیاری خواهد بود.

اما این روش بیشتر از سایرین خطرناک بوده و درصد ریسک ابتلا به عوارض آن بالا می باشد.

برخی از عوارضی که احتمالاً پس از انجام روش های درمانی بروز می کنند، به این شرح است:

• ابتلا به بی اختیاری مدفوع و گاز روده
• آسیب به مقعد
• آسیب یا پاره شدن رکتال
• لخته شدن خون
• عدم موفقیت در درمان
• ابتلا به نشست مقعد (به سبب وارد آمدن فشار بیش از اندازه به آن)

به سبب عوارض جبران ناپذیری که ذکر شد، امروزه جراحان کمتر از روش‌هایی مانند دیلاتاسیون برای درمان فیشر استفاده می‌کنند.

در واقع به جای انجام روشی مانند اتساع برای درمان شقاق از روش های کم تهاجمی تری استفاده می‌شود.

یکی از این روش ها درمان شقاق مقعد توسط تکنیک لیزر درمانی است. درمان شقاق با لیزر درمانی قطعی و موثر است که بدون ایجاد درد و خونریزی و در زمانی خیلی کوتاه تر انجام می شود. این روش نیاز به دستگاه های پیشرفته ای دارد که بدون استفاده از تیغ جراحی و با هزینه ای کمتر شقاق مقعد را به طور قطع و بدون امکان بازگشت درمان خواهد نمود.

مطالب مرتبط:

https://twitter.com/cliniczarei